På tampen av 2016

I det eg har fått pinnekjøtet på damping, set eg meg ned og kjenner litt etter. Eg blir alltid vemodig og likar ettertanke på tampen av eit år, og dette året har på mange måtar vore spesielt.

Det har vore eit år mykje prega av sjukdom i storfamilien, og ungane miste ein kjær farfar som ikkje blir med vidare inn i det nye året.

Jobben har vore minst like utfordrande som tidlegare år, og frå mars hadde eg full jobb. Frå og med august har eg vore tilsett i 100 % stilling fast stilling.

Dei tre yngste borna avslutta det skuleslaget dei gjekk i, og dei begynte såleis på nye utfordringar i haust Også Eldstejenta og eg har studert, så kvardagane har vore ein del prega av skule, tentamenar og eksamenar. Alt har gått bra i så måte, og det er vi sjølvsagt både glade og stolte over. Eg veit at mange familiar slit med å få gode skuleprestasjonar, og at det ikkje er sjølvsagt på nokon måte. Vi har jobba hardt og fått løn for strevet, men det er det ikkje alle som får.

Politikken har tatt mykje tid og krefter for min del, og høgdepunktet var debatten og avstemmingane om kommunesamanslåinga. Internasjonal politikk har òg engasjert meg mykje i år, der flyktningkrisa, Brexit og presidentvalet i USA har vore høgdepunkta.

Eg har verken reist mykje, trent mykje eller gått på svært høge fjell dette året, men det har vore eit godt år når det gjeld gode samtalar, familietreff og fine kosestunder.

Håp for det nye året for min eigen og familien sin del er sjølvsagt at vi skal vere friske, og at vi skal halde fram med å ha fredelege og gode forhold til andre menneske og kvarandre. Eg håpar dessutan på å kunne halde fram med å jobbe hardt, vere politisk aktiv og studere, sjølv om det til tider har vore uuthaldeleg slitsamt.

Og så håpar eg på at den Londonturen vi planlegg i vinterferien vil bli eit hyggeleg minne for livet for ungane og meg, og at eg kanskje får meir tid og energi til å reise og gå på tur.

Når det gjeld verda rundt meg sjølv og familien, håpar eg på meir fred, solidaritet og medkjensle i verdssamfunnet, og at vi  unngår ein valkamp med liknande retorikk som dei hadde i USA.

Lasso er skotredd, så ho likar best å feire nyttår på Straumshamn 

Godt nytt år til alle der ute!

Bok 104 2016: "Nærmere høst" av Marianne Kaurin

I denne ungdomsboka møter vi Ilse Stern, ei 15 år gamal jente med jødisk bakgrunn som bur i Oslo på 1940-talet. Ho lever der saman med familien sin, og ho har ein ven i naboguten. Tidene er vanskelege i det okkuperte Noreg, og ikkje uventa kjem nokon for å hente familien til Ilse for å frakte dei til Auschwitz.

Dette var ei spennande bok som det var vanskeleg å legge frå seg. Den er såpass "truskuldig" at den kan passe for ungdomsskuleelevar som er interesserte i emnet, og den vil òg kunne ha interesse for eldre ungdomar og vaksne som likar å lese romanar frå krigen.

5. juledag

Dagen starta tidleg for min del, med Voldatur på 8.45-ferja. Bilen skulle på EU-kontroll, og det tok om lag ein time. Tida brukte eg til vindusshopping i Volda sentrum, så då eg kom heim, var eg temmeleg frostig. Etter ein time med pledd på sofaen, gjekk eg tur med hundar og dei to yngste ungane. etterpå har eg retta stilar, laga middag og slappa av med tv og bok. Livet er ikkje så verst!

Bok 103 2016: "Stillheten" av Jens Bjørneboe

Denne tredje boka i trilogien om "bestialitetens historie" handlar mykje om revolusjon, inkvisisjon og "oppdaginga" av Amerika. Her er grusomme skildringar av forhøyrsmetodar og tortur, og boka sluttar med ei religiøs problemstilling om at Gud ikkje finst og at alt er meiningslaust. Ikkje særleg lystig lesing, men interessant som fenomen.

4, juledag: tur på Bjørkedalen

I dag skulle vi eigentleg gå tur på Sigedalen, men der var trakka løype, og den kunne vi ikkje øydelegge. Det vart dermed ein tur frå forsamlingshuset på Bjørkedalen inn til enden av vegen på nordsida av vatnet og attende. 10 000 skritt på flat veg gjorde godt, og då vi kom heim, sette ungane i gang med å rydde og lage taco, medan eg retta ein halv bunke. Storegut var på jobb i dag, så dagen har ikkje vore like sløv for alle, men ettermiddagen/kvelden kan fort bli roleg for alle.

3. juledag: kino i Ørsta

I dag gjorde vi det vi eigentleg skulle gjere i går: for på kino i Ørsta og såg den nye filmen om Hakkebakkeskogen (og drog dermed opp gjennomsnittsalderen). Filmen var svært nær opp til teksten, og vi var positivt overraska (dei av oss som innrømte å ha likt å gå på barnekino).

Etter filmen for vi på kaffibesøk til besteforeldra, før vi handla litt og henta med oss Lasso heim.

Moro på ferjeturen

2. juledag: mine sine fine

Planane for dagen vart lagde til side på grunn av vêrvarselet, og vi vart i staden heime og kosa oss fram til dei to eldste skulle til Volda på fest. Eg synest det er greiast å vere heime dersom noko skulle skje med hus eller eigedom, sjølv om vi sjølvsagt har gjort ein innsats for å sikre at ikkje det skal bli for mange øydeleggingar.

Er dei ikkje fin, mine sine?

Bok 102 2016: "Et øye rødt" av Jonas Hassen Khemiri

"Sverige har fått en spennende, ung forfatter som setter ord på følelser og opplevelser hos annengenerasjonsinnvandrere", står det på omslaget av boka, som kom ut i 2003 (norsk omsetting 2005). Eg hugsar godt då boka var ny, for eg har lese utdrag av den både i eksamensoppgåver og antologiar, noko som òg fører til ei "déjà lu"-kjensle når eg les boka. Eg har sjekka bloggen her for å sjå om eg har lese den før, men trur det berre er utdrag.

Handlinga er at den unge guten Halim får ei skrivebok som han skal notere i. Han er fødd i Sverige, men bruker likevel ein slags gebrokken svensk ispedd ungdomsuttrykk frå innvandrarmiljø. Faren vil at Halim skal bli meir assimilert inn i den svenske kulturen og språket, men for Halim er det viktig å skape sin eigen identitet.

Skrivestilen er svært spesiell. Omsett til norsk vert dette sjølvsagt noko endra, men omsettaren skriv på det ein kallar "mellomnorsk", altså eit norsk slik dei som enno ikkje har lært norsk fullstendig bruker språket. Det er litt tungt å lese i starten, men verkar ganske overtydande. Det er i tillegg ein del humor i boka, noko som gjer den lett å lese. For dei som har lese Jussi Adler-Olsen, kan det minne litt om stilen til "Assad" i bøkene om Avdeling Q.

Elles tek eg avstand frå omgrepet "annengenerasjonsinnvandrere", i og med at dette er menneske som er innfødde, men som har ein annan etnisk bakgrunn. Det er interessant å sjå korleis dette emnet i 2003 var nokså uskuldig i høve til den oppheta samfunnsdebatten vi har no.

1. juledag: femte søndag i advent

Så kom Eldstejenta og tende det siste lyset - i år vart det fem søndagar i advent, for i dag var dagen ungane kom heim til jul!

Begava

Av gåvene eg fekk var der mykje fint og godt, og det er kanskje feil å drage fram døme. Heimelaga gåver står uansett i ei særstilling, og her er dei fine vottane systera mi hadde strikka, med Bukkane Bruse på. Imponerande arbeid med mange detaljar!

Julaftan 2016

Denne jula feira eg julaftan saman med Bladfyken, utan born. Det var mi første julaftan utan ungeflokken, og eg var litt spent på korleis det ville bli, men det vart veldig fint. Vi laga oss eit herremåltid beståande av pinnekjøt, svineribbe og mor - altså meir styr enn eg er van med, men det vart både godt og rikeleg med mat. I gåve hadde eg kjøpt akevitt og tilhøyrande glas, med atterhald om spandering. Eg hadde aldri smakt akevitt før, og den var veldig god. Elles hadde vi det stille og roleg, noko som gjorde godt etter den travle førjulsvinteren. I bloggande stund er det første juledag, og vi har gått ein lang tur med hundane i ruskevêret. No skal eg rydde og ordne litt, ete litt restar og vente på at ungane kjem heim.

Juleakevitten "Arvesølvet" 

Vesle julaftan

I år skal eg for første gong ikkje feire julaftan saman med ungeflokken min: Det er sjølvsagt vemodig, men det er på høg tid dei får feire saman med faren sin òg. Det var litt rart, men mest kjekt då dei kom på besøk med pakkar og julehelsing til si gamle mor på vesle julaftan. Dei kjem att første juledag, så eg skal sleppe å sakne dei så lenge.

Eldstejenta meinte det var så sterk grønsåpelukt i huset at det nesten var for mykje av det gode, noko eg er djupt ueinig i. Lukta av grønsåpe, sviblar, røykelse og gløgg er nesten overveldande no, og det høyrer jula til.

Så står det att å ønske alle blogglesarar der ute ei retteleg god jul frå oss i Casa Margarita :)

Bok 101 2016: "Angrep fra alle kanter" av Tore Renberg

Denne boka er eit framhald av "Vi ses i morgen", som eg nyleg leste om att for å ha den friskt i minne når eg las denne. Her møter vi mellom andre att den kriminelle gjengen på Hillevåg, i tillegg til nokre nye karakterar. Det viktigaste tilskotet til persongalleriet er Rudis bror Frank Martin og familien hans. Desse brørne har vore fiendar i lang tid, og Rudi og gjengen planlegg å rane den rike broren, saman med nevøane Ricky og Ben. Dei har eit sterkt ønske om å få vere med i gjengen til onkelen, og spesielt Ben ser ut til å ha gode utsikter om eit liv som kriminell.

Eg har likt begge bøkene svært godt, ikkje minst fordi Tore Renberg les svært godt. Dialektbruken hans gjer tekstane meir autentiske, og personane får tydelegare personlegdomar.

Bok 100 2016: "The Complete Short Stories Volume One 1944 - 1953" av Roald Dahl

I år er det 100 år sidan Roald Dahl vart fødd, så då passar det ekstra godt at denne boka er bok nummer 100. I høve jubileet har eg lese fleire tekstar og sett eit par filmatiseringar av Dahl-tekstar i Vg1 engelsk, noko eg trur elevane har sett stor pris på. No har eg lese denne første novellesamlinga, som er tekstar for vaksne. Her er nokre klassikarar blant novellene, som "Lamb to the Slaughter", "Man from the South", "Skin" og "Neck", men mange av novellene var heilt ukjende for meg. Ikkje alle var like interessante heller - spesielt ikkje dei første, som handla om krigen.

Det er spesielt artig å lese somme tekstar etter å ha jobba med sjølvbiografien "Boy", sidan ein finn att element derifrå i novellene.

Jingle Bell Rock på Folkestad

Og Minstemann spelar bass.

15 studiepoeng i boks

Om eg ikkje har baka ei einaste kake, så har eg i alle fall studiepoenga i boks. I dag hadde eg munnleg eksamen, for første gong sidan 1989. Det var spennande å sjå korleis det kjendest å vere på den sida av bordet, sidan eg har vore eksaminator og sensor nesten kvar einaste vår eg har jobba. På førehand hadde vi fått vite at berre éin student hadde fått endra karakteren sin frå oppgåva si til munnleg, så eg var relativt avslappa. Eg hadde fått karakter på oppgåva sist fredag, og den var eg godt nøgd med. Etter ein halvtimes samtale om utviklinga i norskfaget sidan innføringa av reform 1994 vart eg jaga på gangen, og då eg kom inn, hadde dei sett meg opp ein karakter. Eg vart mildt sagt overraska, men sjølvsagt svært overvelda og glad.

Etter eksamen for eg til Ørsta på besøk. Der var også Eldstejenta, som kom heim seint i går kveld.

I kveld har vi vore på skulejulefest på Folkestad. Eg gjekk etter programmet, for no skal eg setje meg og kvile og puste på ei stund. Kvile på mine laurbær, kanskje.

Bok 99 2016: "Vi ses i morgen" av Tore Renberg

I og med at eg skulle lese den andre boka i serien, las eg no om att denne første kollektivromanen om familiefaren som har fått gjeld på grunn av speling på nett, ungjenta som skal synge på konsert, det unge paret som møtest i løynd og ikkje minst den kriminelle gjengen Ceci, Rudi og Jan Inge. Boka var minst like god denne gongen, og den tolte godt å bli høyrd på nytt. Forfattaren les sjølv, delvis på dialekt, så det gir boka eit ekstra autentisk preg.

Fjerde søndag i advent

Mor har ferdigstilt nok ein tentamensbunke medan dei søte små har rydda og vaska romma sine til jul. Sidan lystennaren ikkje har kome heim enno, måtte småsøskena stille opp og tenne dei fire lysa i staken før dei to yngste skulle til volda og spele på kyrkjekonsert saman med resten av korpset.

Laurdagshandel og tur

I dag tok eg med meg dei to yngste på ein liten førjulshandel på Eid, før vi stoppa på Stigedalen på heimveg og gjekk tur innover til Sagesetra og litt til. Der var ein del is på vegen, så vi orka ikkje gå så langt.

Charlie måtte få eine gåva si på førehand. Mykje moro med pipeleiker!

Om eksamen og tentamen

I dag, tysdag, var det leveringsfrist på eksamensoppgåva på masteremnet eg har teke i haust. Eigentleg hadde eg ikkje tenkt å ta ut dei fridagane eg hadde rett på, men så trengde eg brått noko tid til å ta meg att på reint fysisk, etter nokre svimlebyger som tyda på at eg var sliten. Dei siste dagane har eg derfor sete pal med oppgåveskriving, gått lange turar med hunden i dagslys og retta tentamenssvar- i tillegg til at eg har prøvd å kvile meg.

No er oppgåva levert, og eg har fått ferdig den eine tentamensbunken, slik at den kan delast ut i morgon. Neste veke er det munnleg eksamen, og så blir det ferie. Det blir godt å få fleire høve til å gå tur medan det er dagslys, for eg er rett og slett i elendig form.

Tredje søndag i advent

Tida går fort fram mot eksamen, skuleslutt og ferie... Storegut er ferdig med eksamenane sine og kan slappe mykje av framover.

Bok 98 2016: "Kruttårnet" av Jens Bjørneboe

I denne andre boka i serien "Bestialitetens historie" er forteljaren vaktmeister i eit galehus. Skildringa av "det ondes problem" kjem til uttrykk i ei rekkje foredrag haldne av tilsette og innlagde ved galehuset. Svært mykje handlar om avrettingsmetodar, død og elende knytt til straff og underhaldning. Dette er ikkje ei bok for pyser, og ein kjem ikkje verken i julestemning eller "feelgood" modus av den, men Bjørneboe var noko for seg sjølv, noko som gjer bøkene vel verde å lese.

Også denne lydboka er glitrande innlesen av nils Ole Oftebro, noko som gjer leseopplevinga ekstra givande.

Bok 97 2016: "Søstrene" av Margit Söderholm

Eg trur dette er den siste boka i serien om folka på Hellesta og Tyrsta, og eg er temmeleg sikker på at det blir den siste eg les i serien. Nok er nok, og i denne boka vart det svært mykje vekt på kjolar, kavalerar og ball. Det går ei grense for kva eg kan kose meg med.

Bok 96 2016: "Frihetens øyeblikk" av Jens Bjørneboe

Trilogien "Bestialitetens historie" har stått på "skal lese"-lista mi i mange år, men ein måliksom vere i ein viss modus for å orke å lese den. I dei tre bøkene prøver Bjørneboe å kome til botnen av det ondes problem, og det heile går mykje ut på å skildre forferdelege ting som menneske kan vere i stand til. Som eit døme kan eg nemne at  han skildrar korleis foreldre kjøpskår for å selje borna sine som seksuelle objekt. Nils Ole Oftebro les på lydboka, og det på ein glimrande måte.

Andre søndag i advent

Det var umåteleg kjekt at ungane var heime då eg kom att søndag kveld, så fekk eg helse på dei og tenne lys denne andre søndagen i advent.

Førjulstur til København

Sist helg reiste eg til København saman med åtte kollegadamer - midt i førejulsstria. Det var fantastisk å ta eit friminutt i kvardagen og berre kose seg med god mat, latter, julegløgg i Tivoli og vandring i butikkar og på julemarked, Sidan eg ikkje hadde med kamera, har eg stole bilete frå kollegaer.